Najczęstsze schorzenia

Przepuklina pachwinowa

Co to jest przepuklina?

Przepuklina brzuszna jest wypuklaniem się pod skórę otrzewnej wraz z narządami jamy brzusznej (jelito, sieć, a u dziewczynki także jajnik). Spowodowane jest to nieprawidłowym stanem ściany brzucha, wrodzonym (przepuklina wrodzona) albo nabytym (w wyniku urazu).

Określenie przepuklina wrodzona nie oznacza istnienia przepukliny zaraz po urodzeniu, lecz określa wrodzoną wadę ściany brzucha usposabiającą do powstania przepukliny. Może pojawić się ona już u noworodka, ale często po raz pierwszy uwidacznia się u starszego, bardziej ruchliwego niemowlęcia, około 6.-8. miesiąca życia (statystyki podają, że najczęściej wykrywana jest w pierwszych dwóch latach). U chłopców przepuklina pachwinowa może schodzić do worka mosznowego, wówczas nazywamy ją przepukliną mosznową.
Przepukliny mogą być odprowadzalne, gdy zawartość worka przepuklinowego da się odprowadzić do jamy brzusznej lub nieodprowadzalne, gdy zawartość worka przepuklinowego nie może być przemieszczona na swoje prawidłowe miejsce. Czasami mamy do czynienia z przepukliną nieodprowadzalną, powodującą bóle brzucha, nieraz bardzo silne. Taką przepuklinę nazywamy uwięźniętą (uwięzłą).

Jakie są objawy przepukliny?

Przepukliny brzuszne występują w postaci uwypuklenia (guza) najczęściej w okolicy pachwiny lub pępka. Pojawienie się guza związane jest często ze zwiększonym napięciem mięśni brzucha, co występuje w czasie płaczu, kaszlu, przy zaparciach lub utrudnionym oddawaniu moczu. Kiedy dziecko się uspokaja, przestaje kaszleć, przepuklina sama ulega odprowadzeniu do jamy brzusznej.
Przepuklina uwięźnięta, oprócz objawu twardego, tkliwego guza, daje bóle (nieraz bardzo silne), głównie w okolicy worka przepuklinowego. Ponadto często występują wymioty lub nudności, a dziecko nie może oddać stolca lub gazów. Brzuch staje się wzdęty i wzmaga się ból przy jego dotykaniu. Jest to stan wymagający pilnego zgłoszenia się do chirurga.

Dlaczego leczymy przepuklinę?

Przepuklinę uwięźniętą leczymy w trybie pilnym, bo jest to stan zagrażający życiu. Natomiast przepuklinę wolną (nieuwięźniętą) należy leczyć planowo. Dlatego dziecko, u którego rozpoznano przepuklinę, powinno mieć ustalony termin leczenia operacyjnego. Rodzice powinni zadbać, aby dziecko zgłosiło się do leczenia w Klinice wolne od infekcji i innych chorób utrudniających przeprowadzenie zabiegu operacyjnego lub znieczulenia.
Jak można ją rozpoznać?
Najczęściej przepuklinę zauważają ją rodzice, gdy w pachwinie wyczuwają guz lub obrzmienie. Rozpoznanie wymaga potwierdzenia przez chirurga dziecięcego na podstawie badania klinicznego. Nie są potrzebne żadne dodatkowe badania diagnostyczne. Jedynie w przypadku decyzji o leczeniu operacyjnym wykonuje się badania laboratoryjne, potrzebne dla bezpiecznego przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. Zwykle jest to analiza krwi i badanie ogólne moczu.

Jak leczy się przepuklinę?

Przepukliny pachwinowe u dzieci leczy się wyłącznie operacyjnie w znieczuleniu ogólnym. Operacja przepukliny pachwinowej (herniotomia) jest najczęściej wykonywanym zabiegiem operacyjnym u dzieci ze wskazań planowych. Jak zawsze w przypadku zabiegów chirurgicznych istnieje możliwość wystąpienia pewnych powikłań, choć zdarzają się one rzadko. Są to: a) zakażenie rany, b) krwiak w okolicy rany, c) uszkodzenie powrózka nasiennego z następowym zanikiem jądra, d) uszkodzenie pęcherza moczowego (b.rzadko), e) wnętrostwo f) nawrót przepukliny (b.rzadko) g) uszkodzenie nerwów biegnących w kanale pachwinowym lub innych narządów mogących się znajdować w worku przepuklinowym. Pobyt dziecka w szpitalu może być modyfikowany przez lekarza leczącego w zależności od przebiegu pooperacyjnego. Najczęściej jest to tzw. "zabieg w trybie chirurgii jednego dnia” (to znaczy, że kilka godzin po operacji można zabrać dziecko do domu). W 7 dniu po zabiegu należy zgłosić się do Poradni Chirurgii Dziecięcej celem kontroli i zdjęcia szwów. W kilka godzin po operacji pacjent otrzymuje do picia herbatę lub wodę. Od następnego dnia dziecko nie wymaga żadnej specjalnej diety. Przez pierwsze 7 dni należy też chronić opatrunek przed wodą. Przez pierwszy miesiąc od zabiegu należy nieco ograniczyć aktywność fizyczną dziecka.

Wodniak jądra

Co to jest wodniak?

Wodniak jądra spowodowany jest nagromadzeniem płynu między obiema blaszkami osłonki pochwowej jądra.

Wodniaki jądra dzielimy na wrodzone i nabyte. Wodniak wrodzony, a z takim mamy zwykle do czynienia u dzieci, jest następstwem przetrwania po urodzeniu połączenia między jamą brzuszną, a moszną dziecka, zwanego wyrostkiem pochwowym otrzewnej. Dopóki wyrostek pochwowy jest otwarty, zawartość płynna może przemieszczać się do- i z jamy otrzewnowej. Dlatego też wielkość wodniaków może zmieniać się z dnia na dzień na skutek zmiany pozycji ciała. Wodniak nabyty jest rzadki u dzieci. Wodniak może dotyczyć zarówno jądra, jak i powrózka nasiennego.

Jakie są objawy wodniaka?

Najczęściej pierwsze objawy wodniaka zauważają rodzice. Moszna jest powiększona. Skóra moszny nie jest zaczerwieniona, lecz gładka, napięta i niebolesna. Rozpoznanie wodniaka wymaga potwierdzenia przez chirurga dziecięcego na podstawie badania klinicznego. Badaniem pomocnym w rozpoznaniu jest ultrasonografia. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić przepuklinę pachwinową.

Jak leczy się wodniak?

Leczenie wodniaka jądra lub powrózka należy przeprowadzić dopiero po ukończeniu 1 - 2 roku życia, ponieważ wcześniej może dojść do jego samoistnego ustąpienia. Dziecko zgłasza się w wyznaczonym terminie do Kliniki. W znieczuleniu ogólnym wykonuje się zabieg operacyjny, polegający na podwiązaniu komunikacji i szerokim otwarciu osłonek wodniaka (operacja jest podobna do operacji przepukliny pachwinowej). Najczęściej jest to tzw. "zabieg w trybie chirurgii jednego dnia” (to znaczy, że kilka godzin po operacji można zabrać dziecko do domu), a następnie w 7 dniu po zabiegu pacjent zgłasza się do Poradni Chirurgii Dziecięcej celem kontroli i wyjęcia szwów. W dniu operacji pacjent otrzymuje do picia herbatę, a od następnego dnia może normalnie jeść. Od ćwiczeń sportowych np.: wychowania fizycznego, należy powstrzymać dziecko przez 3 – 4 tygodnie po zabiegu. Jak zawsze w przypadku zabiegów chirurgicznych istnieje możliwość wystąpienia pewnych powikłań, choć zdarzają się one rzadko. Należą do nich: a) zakażenie rany, b) krwiak w okolicy rany, c) uszkodzenie powrózka nasiennego z możliwością następowego zaniku jądra, d) uszkodzenie pęcherza moczowego (b.rzadko), e) wtórne podciągnięcie jądra f) nawrót wodniaka g) uszkodzenie nerwów i innych struktur biegnących w kanale pachwinowym. Powikłania te zdarzają się rzadko: < 1% przypadków.

Wnętrostwo (Niezstąpienie jądra)

Co to jest wnętrostwo?

Wnętrostwo jest wadą wrodzoną polegająca na niezstąpieniu jądra do moszny. Może być jedno- lub obustronne.

Brak jest jednoznacznej odpowiedzi na pytanie co wywołuje niezstąpienie jąder. Najprawdopodobniej są to: a) zaburzenia hormonalne występujące jeszcze w czasie życia płodowego, b) wadliwa budowa kanału pachwinowego, c) współistniejąca przepuklina pachwinowa, która nie pozwala prawidłowo ukształtowanemu jądru na zstąpienie do moszny , d) zbyt krótki powrózek nasienny, na którym jest zawieszone jądro.

Jakie są objawy wnętrostwa?

Stały lub okresowy brak jądra (lub obu jąder) w mosznie. W pierwszym roku życia dochodzi u części niemowląt z wnętrostwem do zstąpienia jąder. W wadzie tej jądro najczęściej znajduje się w kanale pachwinowym, zatrzymuje się więc na pewnym etapie drogi prowadzącej do moszny. Niekiedy jądro znajduje się poza kanałem, np. w jamie brzusznej. Te postacie wady są bardziej skomplikowane i wymagają często wieloetapowego leczenia operacyjnego. W niektórych przypadkach jądro okresowo pojawia się w mosznie, a pod wpływem zimna czy dotykania okolicy moszny, cofa się. Jest to tzw. jądro wędrujące, które w większości przypadków nie wymaga leczenia chirurgicznego. Konieczna jest jedynie obserwacja przez rodziców i okresowa kontrola chirurgiczna.

Dlaczego leczymy wnętrostwo?

Jądro znajdując się w warunkach odmiennych od tych jakie panują w mosznie, rozwija się znacznie gorzej. Występują z tym związane zaburzenia jego funkcji, aż do utraty możliwości produkcji plemników włącznie. Dodatkowo jądro niezstąpione może niekorzystnie wpływać na jądro prawidłowe uszkadzając częściowo lub całkowicie jego czynność prowadząc do niepłodności. Inne schorzenia jąder takie jak skręt czy przemiana nowotworowa (do której może dojść w 20 – 30 roku życia) powstają we wnętrostwie częściej niż normalnie, mogą rozwijać się skrycie i przez dłuższy czas pozostać niezauważone.

Jak leczy się wnętrostwo?

Wiek pomiędzy 1 a 3 rokiem życia jest okresem, w którym należy podjąć leczenie wnętrostwa. Dlatego stwierdzenie braku jądra w mosznie po urodzeniu powinno zobowiązywać do okresowych wizyt w specjalistycznych poradniach chirurgii dziecięcej. Wnętrostwo można leczyć hormonalnie lub operacyjnie. O wyborze sposobu leczenia decyduje lekarz specjalista po uprzednim zbadaniu dziecka. Jednakże leczenie hormonalne przynosi skutek jedynie u 20 – 25% pacjentów. Leczenie operacyjne obejmuje tych chłopców, u których leczenie zachowawcze nie przyniosło efektu i tych którzy są zakwalifikowani na podstawie badania bezpośrednio do zabiegu. Operacja jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym, polega na otwarciu kanału pachwinowego, odszukaniu jądra, wprowadzeniu go do moszny oraz umocowaniu w worku mosznowym tak, aby nie było możliwości powrotu jądra do kanału pachwinowego. Najczęściej jest to tzw. "zabieg w trybie chirurgii jednego dnia” (to znaczy, że w kilka godzin po operacji można zabrać dziecko do domu). W przypadku jąder niebadalnych konieczne może być przeprowadzenie operacji techniką laparoskopową. Po zabiegu operacyjnym dziecko wymaga okresowej kontroli w Poradni Chirurgii Dziecięcej oraz zmniejszenia aktywności (unikanie dużego wysiłku, jazda na rowerku). W przebiegu pooperacyjnym należy unikać pokarmów wzdymających, nie jest wymagana specjalna dieta. Nie należy też do czasu zdjęcia szwów moczyć opatrunku. Nie ma też potrzeby, by go zmieniać. Jak zawsze w przypadku zabiegów chirurgicznych istnieje możliwość wystąpienia pewnych powikłań, choć zdarzają się one rzadko. Należą do nich: a) zakażenie rany, b) uszkodzenie naczyń, c) uszkodzenie nasieniowodu, d) skręt jądra, e) zanik jądra, f) uszkodzenie nerwów i innych struktur biegnących w kanale pachwinowym. Niekiedy jądro po pewnym czasie od zabiegu operacyjnego cofa się ponownie do kanału pachwinowego co może wymagać reoperacji. Powikłania zdarzają się rzadko (< 1% przypadków).

Stulejka

Co to jest stulejka?

Stulejką nazywamy zwężenie napletka uniemożliwiające jego zsunięcie poza żołądź. Za stulejkę powinno się również uważać takie zwężenie napletka, który mimo że daje się „na siłę” ściągnąć, przy tym pęka, a czasami krwawi, powodując ból i niepokój dziecka, stwarzając duże problemy przy myciu żołędzi.Ta druga postać stulejki jest częstsza i bywa nazywana stulejką fizjologiczną, ponieważ stanowi ona normę do 3 – 4 roku życia. Niewłaściwe jej leczenie (forsowne ściąganie powodujące pękanie i w następstwie tworzenie się mało rozciągalnych blizn w miejscach pęknięć) może prowadzić do nasilenia się zwężenia i wytworzenia prawdziwej formy stulejki.

Jakie są objawy stulejki?

Najczęściej zauważają ją rodzice: podczas mikcji tworzy się balonowate rozszerzenie napletka, nie udaje się też uwidocznić ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Nawracające zakażenia manifestują się obrzękiem prącia, zaczerwienieniem skóry, wyciekiem ropnej wydzieliny i bolesnością napletka, a niekiedy całego prącia. Otwór napletka jest niekiedy tak zwężony, że dziecko musi wysilać się, aby kroplami oddać mocz.

Dlaczego leczymy stulejkę?

Częstym powikłaniem stulejki są zapalenia żołędzi i wewnętrznej blaszki napletka, ponieważ mocz i wydzielina nie mając dostatecznego ujścia na zewnątrz - zalegają i rozkłada ją się, wywołując stałe podrażnienie. U chłopców, u których w moczu występują bakterie zawsze trzeba sprawdzić czy nie mamy do czynienia ze stulejką lub przyklejeniem napletka. Wyleczenie stulejki lub przyklejenia napletka pozwala uniknąć leczenia antybiotykami stosowanymi czasami w celu wyjałowienia moczu.

Jak leczy się stulejkę?

Stulejka, zwłaszcza ta fizjologiczna, w wielu przypadkach może być wyleczona poprzez miejscowe stosowanie maści sterydowych przez ok. 4 tygodnie. Po tym etapie konieczne jest często przeprowadzenie odklejenia napletka i usunięcie gromadzących się pod napletkiem białawych mas zwanych mastką. Dopiero, gdy leczenie zachowawcze nie przyniesie efektu lub gdy stulejka ma pozapalny, bliznowaty charakter, decydujemy się na leczenie operacyjne w znieczuleniu ogólnym. Ze względu na strach małego dziecka i konieczność jego unieruchomienia zabiegi w znieczuleniu miejscowym nie powinny być wykonywane. Dopiero u rozumiejących cel leczenia kilkunastoletnich chłopców jest możliwe wykonywanie operacji w znieczuleniu miejscowym. Operacji w trybie pilnym wymagają dzieci z bardzo dużym zwężeniem, które utrudnia oddawanie moczu. Jeśli zwężenie pozwala na swobodne oddawanie moczu i jeśli nie występują nawracające zakażenia pod napletkiem można dziecko poddawać kolejnym kontrolom i w sposób planowy decydować o terminie zabiegu. Zabieg taki wykonuje się zwykle po 3 – 4 roku życia i później. Najczęściej jest to tzw. "zabieg w trybie chirurgii jednego dnia” (to znaczy, że kilka godzin po operacji można zabrać dziecko do domu). Po operacji konieczne są kontrole w celu sprawdzenia gojenia się napletka i jego odkażenia.
U części dzieci, u których bliznowacenie nie występuje można przyjąć postawę wyczekującą i ocenić, czy nie dojdzie do zmniejszania się zwężenia z wiekiem. Najczęściej jest możliwe wykonanie operacji plastycznej poszerzającej napletek. Obrzezanie (całkowite usunięcie napletka) jest rzadko wskazane.Ta druga postać stulejki jest częstsza i bywa nazywana stulejką fizjologiczną, ponieważ stanowi ona normę do 3 – 4 roku życia. Niewłaściwe jej leczenie (forsowne ściąganie powodujące pękanie i w następstwie tworzenie się mało rozciągalnych blizn w miejscach pęknięć) może prowadzić do nasilenia się zwężenia i wytworzenia prawdziwej formy stulejki.

Jakie są objawy stulejki?

Dlaczego leczymy stulejkę?

Jak leczy się stulejkę?

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

Co to jest ostre zapalenie wyrostka robaczkowego?

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest ostrym stanem zapalnym toczącym się w jamie brzusznej. Rozpoczyna się w świetle wyrostka robaczkowego po wtargnięciu drobnoustrojów chorobotwórczych do jego ściany. Spowodowane jest najczęściej zatrzymaniem treści pokarmowej w wyrostku.

Jakie są objawy?

1. Silne bóle w okolicy prawego biodra, innym razem w okolicy pępka, najczęściej nieokreślone bóle w całym brzuchu, które w miarę postępu choroby umiejscawiają się w prawym dole biodrowym (ból nasila się przy próbach poruszania się, głębszych oddechach i kaszlu)

2. Wymioty: są poprzedzone nudnościami i nagłym brakiem apetytu.

3. Zaparcie i zatrzymanie gazów, a niekiedy odwrotnie – biegunka i wzdęcie

4. Stan podgorączkowy: 37-38 st.C (wysoka gorączka 39-40 st.C przeważnie, choć nie zawsze, przemawia raczej przeciwko rozpoznaniu zapalenia wyrostka robaczkowego, zwłaszcza w początkowej jego fazie), przyspieszone tętno

5. Inne: gdy wyrostek styka się z moczowodem występuje częstomocz, uczucie parcia na mocz, czasami nawet nietrzymanie moczu

Występowanie

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego może występować w każdym wieku, najczęściej jednak u dzieci w wieku szkolnym. W 25% przypadków poprzedzone jest infekcją górnych dróg oddechowych.

Dlaczego leczymy ostre zapalenie wyrostka robaczkowego?

Nie podjęcie w odpowiednim czasie właściwego leczenia może spowodować nasilenia się procesu zapalnego i perforację wyrostka robaczkowego, a w rezultacie uogólnione zapalenie otrzewnej. Stan dziecka ulega wtedy znacznemu pogorszeniu, rokowanie jest poważne.

Leczenie

Zalecane jest leczenie operacyjne. Wykonuje się cięcie skórne w prawym dole biodrowym. Objawy podobne do tych, które występują w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego może dawać też zapalenie uchyłka Meckela. Odnaleziony wyrostek robaczkowy zawsze usuwamy (nawet, gdy jest niezmieniony). W trakcie operacji ostatecznie przekonujemy się, co do stopnia zaawansowania procesu zapalnego wyrostka robaczkowego. W wielu przypadkach zabieg usunięcia wyrostka robaczkowego można dokonać techniką laparoskopową.

Leczenie pooperacyjne

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego może przyjmować jedną z trzech postaci: nieżytową, ropną, zgorzelinową (z perforacją lub bez). W okresie pooperacyjnym prowadzona jest antybiotykoterapia. Po zabiegu stosujemy odpowiednią dietę. W pierwszej dobie po operacji dziecko otrzymuje pełne zapotrzebowanie energetyczne i płynowe prawie wyłącznie drogą wlewów dożylnych. W drugiej dobie podajemy już do picia herbatę, ograniczamy stopniowo podaż dożylną płynów. W kolejnych dniach stopniowo rozszerzamy dietę. W trakcie pobytu dziecka w Klinice niewskazane jest podawanie innych pokarmów (w tym napoje) niż zlecone przez lekarza. W siódmej dobie po operacji usuwane są szwy.

Rokowanie i kontrola po leczeniu

Rokowanie w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego jest dobre. Istnieje jednak możliwość wystąpienia różnych powikłań po ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego. Należą do nich:

a) infekcja rany operacyjnej,

b) ropnie wewnątrzbrzuszne,

c) rozlane zapalenie otrzewnej,

d) krwawienie,

e)rozejście się kikuta wyrostka,

f) niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego spowodowana zrostami, która może się ujawnić nawet w wiele lat po operacji.

Po wyjściu ze szpitala każdego leczonego obowiązuje kontrola w Poradni Chirurgii Dziecięcej.

Powrót do poprzedniej strony